ارزیابی نقشة خطر فرسایش خاک و ارتباط آن با برخی عوامل محیطی (مطالعة موردی: حوزة آبخیز وازرود، مازندران)

فرسایش خاک مسئلة محیطی مهمی در حوزة آبخیز وازرود، واقع در بخش میانی مازندران، است. متأسفانه، این حوزه مانند بیشترِ حوزه‏های آبخیز کشور فاقد ایستگاه‏های اندازه‏گیری فرسایش و رسوب مجهز برای مطالعه و مدل‏بندی فرسایش خاک در سطح وسیع است. به منظور ارزیابی خطر فرسایش خاکْ مدل‏سازی فرسایش در مقیاس حوزه لازم الاجراست. در این مطالعه از مدل اصلاح شدة فرسایش خاک جهانی (rusle) همراه با سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) و سنجش از دور (rs) برای برآورد تلفات خاک و شناسایی نواحی حساس به فرسایش حوزة آبخیز وازرود استفاده شد. از مجموعه منابع داده‏ها (نقشه‏ها، تصاویر ماهواره‏ای، و مشاهدات میدانی) برای به دست آوردن پارامترهای معادلة اصلاح شدة فرسایش خاک جهانی استفاده شد و برای تحلیل‏های بعدی به فرمت رستری وارد محیط gis شده و به پنج طبقه ـ خیلی کم تا خیلی زیاد ـ طبقه بندی شد. بازدیدهای گستردة میدانی صورت گرفته صحت کلی (90 درصد) نقشة خطر فرسایش و مدل مورد بررسی را تأیید کرد. نقشة خطر فرسایش خاک با نقشه‏های کاربری اراضی، ارتفاع، و شیب برای به دست آوردن ارتباط با عوامل محیطی و شناسایی نواحی خطر فرسایش قطع داده شد. بخش اعظم طبقات فرسایشی زیاد و خیلی زیاد در شیب ‏های 25 تا 45 درجه، ارتفاع 1180 تا 2180 متر از سطح دریا، و در اراضی لخت منطقة مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج این تحقیق اتخاذ استراتژی‏های مدیریتی مناسب را برای تصمیم گیران در اولویت بندی نواحی برای کاهش فرسایش در حوزة آبخیز وازرود امکان‏پذیر می‏کند. روش تلفیقی به کارگرفته شده در این مطالعه نسبتاً ساده، سریع، و صحیح و دارای پتانسیل اجرا برای سایر نواحی است.